مولانا فضل‌الرحمان، رهبر جمعیت علمای اسلام پاکستان و از روحانیون پرنفوذ این کشور که در افغانستان به «پدر معنوی طالبان» معروف است، یکشنبه، ۱۷ دی (۷ ژانویه)، وارد کابل شد و به دیدار و گفت‌وگو با رهبران طالبان مشغول است. مولانا فضل‌الرحمان رهبری جمعیت علما و دارالعلوم حقانیه پیرو مکتب دیوبندی را برعهده دارد که بزرگ‌ترین جریان مذهبی پاکستان به‌شمار می‌رود، و بسیاری از رهبران طالبان افغان و پاکستانی در همین مدرسه دینی طلبه بوده‌اند. دارالعلوم حقانیه که در منطقه اکوره ختک واقع شده است، در میان جهادگرایان در آسیای جنوبی به «دانشگاه جهاد» شهرت دارد و اصلی‌ترین منبع سربازگیری، ترویج ایدئولوژی، تربیت نیروی انسانی و صدور فتوا و مجوز جنگ و جهاد در دستکم نیم قرن اخیر بوده است.
از آغاز شکل‌گیری جنبش طالبان در افغانستان، مولانا فضل‌الرحمان از حامیان این گروه بوده است و در جریان جنگ طالبان با دولت‌های پیشین افغانستان، با صدور فتوای جهاد، جنگ در افغانستان را جایز اعلام کرده بود.
این روحانی پاکستانی در مهر ۱۳۹۵ و در پایان دیدارش با اشرف غنی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان، در اسلام‌آباد، بار دیگر بر جایز بودن جنگ در افغانستان تاکید کرد و گفت: «ما حضور خارجی‌ها را در افغانستان جایز نمی‌دانیم و تلاش‌های دفاعی ما بر ضد آن‌ها ادامه دارد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پس از فروپاشی نظام جمهوری و سلطه دوباره طالبان بر کابل، مقام‌های این گروه در سفر به پاکستان با استقبال مولانا فضل‌الرحمان مواجه شدند و او خرسندی خود را از دستیابی طالبان به قدرت ابراز کرد. فضل‌الرحمان به طالبان افغان به چشم دانش‌آموزانی می‌نگرد که روزی در کلاس‌های او حضور داشتند و اینک بر اریکه قدرت در افغانستان تکیه زده‌اند. از همین رو، آنان را «مبارزان راه آزادی و فرزندان اصیل افغانستان» معرفی می‌کند.
یکشنبه، هنگام ورود مولانا فضل‌الرحمان به کابل، جاده‌های بزرگ منتهی به فرودگاه دقایقی مسدود شدند و کاروانی از خودروهای زرهی برای استقبال از او صف کشیدند. در تصاویر منتشرشده در رسانه‌های طالبان، چهره‌های بسیاری از مقام‌های این گروه با لبخند و ابراز شادمانی از دیدار با فضل‌الرحمان مشاهده می‌شوند که بیانگر ارادت طالبان افغان به این روحانی پرنفوذ پاکستانی است.
فضل‌الرحمان تا چند سال پیش، از برقراری شریعت اسلامی در پاکستان حمایت می‌کرد، اما اخیرا با احزاب سکولار، از جمله حزب مسلم لیگ به رهبری نوازشریف، متحد شده و از شعار برقراری شریعت در پاکستان دست کشیده است. او که عقایدش زمانی الهام‌بخش بسیاری از سازمان‌های تروریستی و تبهکار در پاکستان و افغانستان بود، اینک به ادعای داعش «حامی دموکراسی» و هدف نظامی تعیین شده است.
مولانا فضل‌الرحمان در تظاهرات به حمایت از حزب مسلم لیگ در اسلام‌آباد-AFP
داعش در پاکستان تاکنون دستکم سه بار به مولانا فضل‌الرحمان و تجمع‌های مربوط به هواداران او حمله کرده است. در یکی از تازه‌ترین نمونه‌ها، کاروان خودروهای حامل فضل‌الرحمان و همراهانش در دیره اسماعیل خان هدف حمله نیروهای داعش قرار گرفت اما آسیبی به او نرسید.
با این حال، سفر پر سروصدای فضل‌الرحمان به کابل، در حالی که حمله‌های تروریستی در پاکستان افزایش یافته است و طالبان افغان به تسهیل بخشی از این حمله‌ها متهم‌اند، با خوشبینی مقام‌های طالبان همراه شده است. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، یک هفته پیش از سفر فضل‌الرحمان به کابل گفت که هدف از این سفر «جلوگیری از تبلیغات منفی علیه طالبان در پاکستان و رساندن حقایق به مردم پاکستان» است، اما به نظر می‌رسد که نیت اصلی فضل‌الرحمان از سفر به کابل، فراتر از رساندن «حقایق» به مردم پاکستان باشد.
فضل‌الرحمان، متحد سیاسی کنونی حزب مسلم لیگ پاکستان، از کشوری می‌آید که در آن زنان در همه سطوح سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و اقتصادی حضور دارند. او تا چند هفته پیش، در گردهمایی‌های سیاسی در کنار مریم نواز، دختر نواز شریف، می‌ایستاد و از حاکمیت حزب مسلم لیگ و ماندن عمران خان در زندان حمایت می‌کرد. او در واقع از حامیان اصلی حکومت سکولار پاکستان است که در آن براساس قانون، زنان و دختران حق دارند برابر با مردان تحصیل و کار کنند. با این حال، فضل‌الرحمان که استاد و مرشد طالبان افغان دانسته می‌شود، در دوسال گذشته، ضمن اینکه فرمان‌های ضد زن طالبان را محکوم نکرده، تلویحی از آن‌ها حمایت کرده است. فرمان‌های منع تحصیل و کار و لغو دیگر حقوق اساسی زنان در افغانستان، با محکومیت‌های جهانی، از جمله با واکنش شدید احمد الطیب، شیخ الازهر، مواجه شد، اما رهبر جمعیت علمای پاکستان که روحانی‌ای پشتون‌تبار و پرنفوذ در میان سازمان‌های افراطی است، در این زمینه سکوت کرد.
در حالی که فضل‌الرحمان در کابل سرگرم ملاقات با رهبران طالبان است، ویدیویی از سخنان او درباره آموزش دختران و زنان در افغانستان، در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده است. او در این ویدیو که ظاهرا پاسخی به یک پرسش است، میگوید: «در وضعیتی که در غزه جنایت جنگی رخ می‌دهد و نسل‌کشی جریان دارد، مردم می‌گویند چرا دختران در افغانستان درس نمی‌خوانند.» فضل‌الرحمان با یادآوری جنگ در غزه، می‌کوشد ممنوعیت تحصیل و اشتغال زنان و ده‌ها فرمان ملا هیبت‌الله را علیه زنان افغان توجیه کند، در حالیکه هیچ ارتباطی میان این دو موضوع و افغانستان و غزه وجود ندارد.
نزدیکان فضل‌الرحمان به رسانه‌های پاکستانی گفته‌اند که او قرار است با ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، در قندهار نیز دیدار کند، اما طالبان هنوز این ادعا را تایید نکرده‌اند. وزارت خارجه پاکستان نیز یک هفته پیش از سفر فضل‌الرحمان به کابل، این اقدام را «موضوعی شخصی» خواند و گفت که سفر او ارتباطی با حکومت پاکستان ندارد.
مولانا فضل‌الرحمان در ملاقات با مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی نخست‌وزیر طالبان-خبرگزاری باختر
رژیم طالبان که به دلیل استبداد مذهبی، نقض شدید حقوق بشر، پایبند نبودن به کنوانسیون‌ها بین‌المللی و انحصار قدرت در افغانستان، به یکی از منزوی‌ترین رژیم‌های جهان بدل شده است، می‌کوشد از سفر فضل‌الرحمان به مثابه ابزاری تبلیغاتی و نیز برای بهبود روابط با پاکستان استفاده کند. دولت پاکستان معتقد است که طالبان افغان از نیروهای تحریک طالبان پاکستان میزبانی می‌کنند و افزایش حمله‌های مرگبار تروریستی در این کشور، ناشی از همسویی طالبان پاکستانی و افغان است. حکومت پاکستان که به دلیل بحران اقتصادی، امنیتی و سیاسی، در یکی از چالش‌‌‌برانگیزترین برهه‌های زمانی به‌سر می‌برد، از صادق نبودن طالبان افغان در کنترل و مهار تحریک طالبان پاکستان خشمگین است. این مسئله باعث شده است که طالبان افغان همراهی دولت پاکستان، متحد سنتی خود، را که زمانی حامی و پناهگاه امن رهبران این گروه بود، از دست بدهند. در این میان، ملا فضل‌الرحمان شاید بتواند نقش میانجی را میان طالبان افغان و حکومت موقت و آینده پاکستان که پس از انتخابات آتی مشخص خواهد شد، ایفا کند.
نوازشریف، متحد سیاسی فضل‌الرحمان، با رفع محدودیت‌های قانونی، در حال آماده شدن برای انتخابات و بازگشت دوباره به قدرت در پاکستان است. چنانچه فضل‌الرحمان از کابل با رضایت و خوشبینی به اسلام‌آباد برگردد، ممکن است او به پل ارتباطی مستقیم و معتمدی میان رژیم طالبان و حکومت آینده پاکستان در زمینه حل بی‌اعتمادی‌هایی که اخیرا شکل گرفته است، تبدیل شود.
